Development of Pashto Literature in Swat
Keywords:
Swat, Pashto Literature, Pashto language, Yusufzai, Pashtuns
Abstract
In Pashtun geography, Swat is always remembered for its distinctions particularly for its contributions towards Pashto language and literature. This article attempts to trace back the origin and development of Pashto literature in Swat. Development of Pashto literature in Swat has been divided into four periods. The first period starts from sixteenth century and continues till the first decade of twentieth century. Second period is from 1915 to 1969. This is very important period in the development of Pashto language and literature. Third period starts from the merger of Swat State into Pakistan. The fourth period starts from the beginning of the 21st century. In this article a sketch of Pashto literary development in the first two periods will be presented.
References
په دې حقله نورو تفصيل زما په کتاب " د سوات پښتو ادب او ثقافت" کښې درج دے ۔
په سوات کښې د پښتو ژبې د ارتقا په ځقله زما يوه بيله مقاله د پېښور پوهنتون د پښتو اکېدمۍ په پښتو مجله جلد نمبر ۴۹ شمېره نمبر ۶۶۰ (جولائي تا دمبر ۲۰۲۰) کښې چاپ شوې ده ۔
حبيبي، عبدالحي، د سوات نامې سريزه، مخ: 4 www.alamahabibi.com/pdfs/A_Book_da%20swatbamee%20sareza.pdf, retrieved on 13-11-2016
شاهين، محمد پروېش، ګل ورينې څوکې، مينګوره، شعېب سنز پبلشرز بک سيلرز، فروري 1989، مخ : 143
هم دغه اثر ، مخ : 143
Raverty, H.G., A Dictionary of the Upshot, Pushto or Language of the Afghans; with remarks on the originality of the language, Peshawar, Saeed Book Bank and Subscription Agency, 1901/1982, pp. ix,x
خټک افضل خان، تاريخ مرصع، مقابله، تصحيح او نوټونه له دوست محمد خان کامل مومند، پېښور، يونيورسټي بک ايجنسي، اول ځل ۱۹۶۷، مخ: ۲۴۰
Penzl, Herbert, A Grammar of Pashto: A Descriptive Study of the Dialect of Kandahar Afghanistan, Washington DC, American Council of Learned Societies, 1955, p. 4
خټک، خوشحال خان، کليات خوشحال خان خټک، مقدّمه او شرحه له دوست محمد خان کامل نه، پېښور، اداره اشاعت سرحد، دوېم ځل 1960، مخ: 925
Grierson, G.A., Linguistic Survey of Pakistan, Vol. II, Aryan Family, Pashto-Ormuri/Bargista-Baluchi-Chalhah (Being Vol. X Linguistic Survey of India), Lahore, Accurate Printers, p.10
Raverty, H.G., An Account of Upper and Lower Suwat, and the Kohistan to the source of the Suwat River with an account of the tribes inhabiting those valleys, Journal of the Asiatic Society (Calcutta) Vol. 31 (No. 3, 1862), pp. 260,259
Ibid.,p. ix
نصر، نصرالله خان، سوات، پېښور، عظيم پبلشنګ هاوس، 1963، مخ: 16
اکبر، عبدالاکبر خان، روښانيان د مغلو تاريکيان، پېښور، اداره اشاعت سر حد، [1966]، مخ: 37
Raverty, H.G., A Dictionary of the Upshot, Pushto or Language of the Afghans; with remarks on the originality of the language, Peshawar, Saeed Book Bank and Subscription Agency, 1901/1982, pp.x
Ibid., p.261
طائر، محمد نواز (ديباچه)، تواريخ حافظ رحمت خاني، مصنف پير معظم شاه، پېښور، پښتو اکېډمي، پېښور يونيورسټي، 1971/1987، مخ: 5،4
هم دغه اثر ، مخ:4
هم دغه اثر ، مخ:7
دا قلمي نسخه ما يوځل په کال ۲۰۱۶ کښې او بل ځل په کال ۲۰۱۹ کښې په تفصيل سره کتلې ده او نوټس مې ترې هم اخستلي دي کوم چې په د يوې مقالې په صورت کښې چاپ کولے شي ۔
خټک، خوشحال خان، ارمغان خوشحال سره د مقدّمې د ميا سېد رسول رسا، پېښور، يونيورسټي بک ايجنسي، 1967/2009، مخ: 716
هم دغه اثر ، مخ:689
خټک، خوشحال خان، کليات خوشحال خان خټک، مقدّمه او شرحه له دوست محمد خان کامل نه، پېښور، اداره اشاعت سرحد، دوېم ځل 1960، مخ:925
Raverty, H.G., A Dictionary of the Upshot, Pushto or Language of the Afghans; with remarks on the originality of the language, Peshawar, Saeed Book Bank and Subscription Agency, 1901/1982, p.x
Grierson, G.A., Linguistic Survey of Pakistan, Vol. II, Aryan Family, Pashto-Ormuri/Bargista-Baluchi-Chalhah (Being Vol. X Linguistic Survey of India), Lahore, Accurate Printers, p.10
خټک، خوشحال خان،سوات نامه سره د مقدّمې تحقيق او سمون د همېش خليل، اکوړه خټک، مرکزي خوشحال ادبي و ثقافتي جرګه، 1986، مخ: 72
هم دغه اثر ، مخ:73
هم دغه اثر ، مخ:74
هم دغه اثر ، مخ:77
هم دغه اثر ، مخ:88
هم دغه اثر ، مخ:75
هم دغه اثر ، مخ:76
هم دغه اثر ، مخ:77
کا کا خېل، سېد تقويم الحق، (مقدمه)، مخزن، مصنّف اخون دروېزه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ:لح
هم دغه اثر ، مخ: لح
طائر، محمد نواز، (نحمده)، مشموله مخزن، مصنّف اخون دروېزه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ: 5
کا کا خېل، سېد تقويم الحق، (مقدمه)، مخزن، مصنّف اخون دروېزه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ:عا، عب
هم دغه اثر ، مخ:عط
دروېزه،اخون، مخزن سره د مقدّمې د سېّد تقويم الحق کاکا خېل، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ:216
کا کا خېل، سېد تقويم الحق، (مقدمه)، مخزن، مصنّف اخون دروېزه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ: عط، فا
ستهانوي، سید عبدالجبار شاه، کتاب العبرۃ: صوبه سر حدو افغانستان کي چار سو ساله تاريخ 1500 تا 1900 (جلد اول)، اسلام اباد، پورب اکادمي، 2011، ص: 15
مياداد، اخون، د اخون مياداد ديوان، سمونه او څېړنه بدرالحکيم حکيمزے، لاهور، اداره نشرالمعارف، 2011، مخ: 29
رحيم، رحيم شاه، غټه خزانه (ناچاپه)، مخ: 41
شاه، صفدر علي، سید، (مترجم)، روهي ادب، مصنّف محمد نواز طائر، پشاور، پشتو اکیڈمي، 1987/2005، ص: 43
نصر، نصرالله خان، اخون صاحب سوات، پشاور، تعليمي اداره کريمپوره، 1950/1978، مخ: 73
نصر، نصرالله خان، اخون صاحب سوات، پشاور، تعليمي اداره کريمپوره، 1950/1978، مخ: 73
Blumhardt, J.F., Catalogues of the Hindi, Panjabi, Sindhi and Pushtu printed books in the Library of the British Museum, London, Longman, Greens and Co., 1893, p.8 (Catalogue of Pushtu Books).
رحيم، رحيم شاه، غټه خزانه (ناچاپه)، مخ:58
Raverty, H.G., An Account of Upper and Lower Suwat, and the Kohistan to the source of the Suwat River with an account of the tribes inhabiting those valleys, Journal of the Asiatic Society (Calcutta) Vol. 31 (No. 3, 1862), pp.240,241
Ibid., p.248
زېب سر، تاج محمد خان، نوے سوات او شاه جهانزېب، (جلداول)، 1375 هـ، مخ: 70،71
زېب سر، تاج محمد خان، عروج افغان (جلد اول)،[1941]، مخ: 373
خان، محمد اصف، تاريخ رياست سوات و سوانح حيات باني رياست سوات حضرت ميا ګل ګل شهزاده عبدالودود خان بادشاه صاحب، [1958]، مخ:357-359
هم دغه اثر، مخ:357-359
خټک، پردل (مولّف)، د مولانا عبدالقادر خطونه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1983، مخ: 217
هم دغه اثر،مخ:218
هم دغه اثر،مخ: 264
زېب سر، تاج محمد خان، عروج افغان (جلددوېم)، [1942]، مخ: 9، 10
زېب سر، تاج محمد خان، نوے سوات او د شاه جهانزېب زمانه،(درېم جلد)، 1957، مخ: 37،38
په سوات کښې د پښتو ژبې د ارتقا په ځقله زما يوه بيله مقاله د پېښور پوهنتون د پښتو اکېدمۍ په پښتو مجله جلد نمبر ۴۹ شمېره نمبر ۶۶۰ (جولائي تا دمبر ۲۰۲۰) کښې چاپ شوې ده ۔
حبيبي، عبدالحي، د سوات نامې سريزه، مخ: 4 www.alamahabibi.com/pdfs/A_Book_da%20swatbamee%20sareza.pdf, retrieved on 13-11-2016
شاهين، محمد پروېش، ګل ورينې څوکې، مينګوره، شعېب سنز پبلشرز بک سيلرز، فروري 1989، مخ : 143
هم دغه اثر ، مخ : 143
Raverty, H.G., A Dictionary of the Upshot, Pushto or Language of the Afghans; with remarks on the originality of the language, Peshawar, Saeed Book Bank and Subscription Agency, 1901/1982, pp. ix,x
خټک افضل خان، تاريخ مرصع، مقابله، تصحيح او نوټونه له دوست محمد خان کامل مومند، پېښور، يونيورسټي بک ايجنسي، اول ځل ۱۹۶۷، مخ: ۲۴۰
Penzl, Herbert, A Grammar of Pashto: A Descriptive Study of the Dialect of Kandahar Afghanistan, Washington DC, American Council of Learned Societies, 1955, p. 4
خټک، خوشحال خان، کليات خوشحال خان خټک، مقدّمه او شرحه له دوست محمد خان کامل نه، پېښور، اداره اشاعت سرحد، دوېم ځل 1960، مخ: 925
Grierson, G.A., Linguistic Survey of Pakistan, Vol. II, Aryan Family, Pashto-Ormuri/Bargista-Baluchi-Chalhah (Being Vol. X Linguistic Survey of India), Lahore, Accurate Printers, p.10
Raverty, H.G., An Account of Upper and Lower Suwat, and the Kohistan to the source of the Suwat River with an account of the tribes inhabiting those valleys, Journal of the Asiatic Society (Calcutta) Vol. 31 (No. 3, 1862), pp. 260,259
Ibid.,p. ix
نصر، نصرالله خان، سوات، پېښور، عظيم پبلشنګ هاوس، 1963، مخ: 16
اکبر، عبدالاکبر خان، روښانيان د مغلو تاريکيان، پېښور، اداره اشاعت سر حد، [1966]، مخ: 37
Raverty, H.G., A Dictionary of the Upshot, Pushto or Language of the Afghans; with remarks on the originality of the language, Peshawar, Saeed Book Bank and Subscription Agency, 1901/1982, pp.x
Ibid., p.261
طائر، محمد نواز (ديباچه)، تواريخ حافظ رحمت خاني، مصنف پير معظم شاه، پېښور، پښتو اکېډمي، پېښور يونيورسټي، 1971/1987، مخ: 5،4
هم دغه اثر ، مخ:4
هم دغه اثر ، مخ:7
دا قلمي نسخه ما يوځل په کال ۲۰۱۶ کښې او بل ځل په کال ۲۰۱۹ کښې په تفصيل سره کتلې ده او نوټس مې ترې هم اخستلي دي کوم چې په د يوې مقالې په صورت کښې چاپ کولے شي ۔
خټک، خوشحال خان، ارمغان خوشحال سره د مقدّمې د ميا سېد رسول رسا، پېښور، يونيورسټي بک ايجنسي، 1967/2009، مخ: 716
هم دغه اثر ، مخ:689
خټک، خوشحال خان، کليات خوشحال خان خټک، مقدّمه او شرحه له دوست محمد خان کامل نه، پېښور، اداره اشاعت سرحد، دوېم ځل 1960، مخ:925
Raverty, H.G., A Dictionary of the Upshot, Pushto or Language of the Afghans; with remarks on the originality of the language, Peshawar, Saeed Book Bank and Subscription Agency, 1901/1982, p.x
Grierson, G.A., Linguistic Survey of Pakistan, Vol. II, Aryan Family, Pashto-Ormuri/Bargista-Baluchi-Chalhah (Being Vol. X Linguistic Survey of India), Lahore, Accurate Printers, p.10
خټک، خوشحال خان،سوات نامه سره د مقدّمې تحقيق او سمون د همېش خليل، اکوړه خټک، مرکزي خوشحال ادبي و ثقافتي جرګه، 1986، مخ: 72
هم دغه اثر ، مخ:73
هم دغه اثر ، مخ:74
هم دغه اثر ، مخ:77
هم دغه اثر ، مخ:88
هم دغه اثر ، مخ:75
هم دغه اثر ، مخ:76
هم دغه اثر ، مخ:77
کا کا خېل، سېد تقويم الحق، (مقدمه)، مخزن، مصنّف اخون دروېزه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ:لح
هم دغه اثر ، مخ: لح
طائر، محمد نواز، (نحمده)، مشموله مخزن، مصنّف اخون دروېزه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ: 5
کا کا خېل، سېد تقويم الحق، (مقدمه)، مخزن، مصنّف اخون دروېزه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ:عا، عب
هم دغه اثر ، مخ:عط
دروېزه،اخون، مخزن سره د مقدّمې د سېّد تقويم الحق کاکا خېل، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ:216
کا کا خېل، سېد تقويم الحق، (مقدمه)، مخزن، مصنّف اخون دروېزه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1969/1987، مخ: عط، فا
ستهانوي، سید عبدالجبار شاه، کتاب العبرۃ: صوبه سر حدو افغانستان کي چار سو ساله تاريخ 1500 تا 1900 (جلد اول)، اسلام اباد، پورب اکادمي، 2011، ص: 15
مياداد، اخون، د اخون مياداد ديوان، سمونه او څېړنه بدرالحکيم حکيمزے، لاهور، اداره نشرالمعارف، 2011، مخ: 29
رحيم، رحيم شاه، غټه خزانه (ناچاپه)، مخ: 41
شاه، صفدر علي، سید، (مترجم)، روهي ادب، مصنّف محمد نواز طائر، پشاور، پشتو اکیڈمي، 1987/2005، ص: 43
نصر، نصرالله خان، اخون صاحب سوات، پشاور، تعليمي اداره کريمپوره، 1950/1978، مخ: 73
نصر، نصرالله خان، اخون صاحب سوات، پشاور، تعليمي اداره کريمپوره، 1950/1978، مخ: 73
Blumhardt, J.F., Catalogues of the Hindi, Panjabi, Sindhi and Pushtu printed books in the Library of the British Museum, London, Longman, Greens and Co., 1893, p.8 (Catalogue of Pushtu Books).
رحيم، رحيم شاه، غټه خزانه (ناچاپه)، مخ:58
Raverty, H.G., An Account of Upper and Lower Suwat, and the Kohistan to the source of the Suwat River with an account of the tribes inhabiting those valleys, Journal of the Asiatic Society (Calcutta) Vol. 31 (No. 3, 1862), pp.240,241
Ibid., p.248
زېب سر، تاج محمد خان، نوے سوات او شاه جهانزېب، (جلداول)، 1375 هـ، مخ: 70،71
زېب سر، تاج محمد خان، عروج افغان (جلد اول)،[1941]، مخ: 373
خان، محمد اصف، تاريخ رياست سوات و سوانح حيات باني رياست سوات حضرت ميا ګل ګل شهزاده عبدالودود خان بادشاه صاحب، [1958]، مخ:357-359
هم دغه اثر، مخ:357-359
خټک، پردل (مولّف)، د مولانا عبدالقادر خطونه، پېښور، پښتو اکېډمي پېښور يونيورسټي، 1983، مخ: 217
هم دغه اثر،مخ:218
هم دغه اثر،مخ: 264
زېب سر، تاج محمد خان، عروج افغان (جلددوېم)، [1942]، مخ: 9، 10
زېب سر، تاج محمد خان، نوے سوات او د شاه جهانزېب زمانه،(درېم جلد)، 1957، مخ: 37،38
Published
2021-09-07
How to Cite
DinakhelD. M. (2021). Development of Pashto Literature in Swat. Pashto, 50(661). Retrieved from http://www.pashto.org.pk/index.php/path/article/view/183
Section
Articles
Copyright (c) 2021 Pashto
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
